Sosyalist İşçi 218 (7 Mayıs 2004)

 

Sayfa 8:

Solda birlik tartışmaları

Demokratik Güçbirliği’nden akılda ne kaldı?

Sosyalist İşçi bu sayıyla başlayarak solda birlik tartışmaları yapacak. Aşağıda Roni Margulies ile yaptığımız sohbeti bulacaksınız.

3 Kasım seçimlerinde sol geniş bir birlik oluşturamadığı için ağır bir yenilgi almıştı. Son seçimde daha geniş bir birlik olmasına rağmen solun toplam oyları azaldı. Yenilginin nedenleri neler?
Ben de sana bir iki soru sorayım: Demokratik Güç Birliği'nin talepleri nelerdi? Sokaklar Demokratik Güç Birliği'nin afişleriyle kaplı mıydı? Demokratik Güç Birliği'ne dahil partilerin üyeleri dışında, böyle bir birlikten haberdar olan, bu birliğin ne dediğini bilen kaç kişi vardı?
Cevaplarını da vereyim: haberdar olan, talepleri bilen insan sayısı, sol dışında, çok azdı. Solun sol içi ve sol için birliğiydi bu. Bence sosyalizm ile ilgili her şey kitlelerle, kitlesellikle ilgilidir, ama seçim özellikle böyledir. Kazananla kaybeden oy sayısına bağlı olduğuna göre, temel kıstas kaç kişiye ulaştığın, kaç kişiyi ikna ettiğindir. Geniş kitlelerin taleplerini, özlemlerini ifade eden 10 tane, 15 tane temel talebin olur ve bunları yine en geniş kitlelere duyurmaya çalışırsın. Türkiye'de bu çok kolay, bu talepleri oluşturmak 5 dakikalık iş: sınırsız demokrasi, sınırsız örgütlenme özgürlüğü, emekçi hakları, kadınların eşitliği, ulusal soruna siyasi çözüm, savaşa ve işgale son, asker göndermeye hayır, v.s. Bunları hemen somutlandırmak mümkün. Bu talepler oluşturulup Demokratik Güç Birliği'nin tüm unsurları ülkenin her yanında bu talepler etrafında birlikte iş yapsaydı, bence çok ciddi bir oy almak mümkündü.

Kurulacak yeni bir sol birlik kimleri kapsamalı?
Bütün solu kapsamalı. Ama bu yeterli değil. Oluşturulan 10-15 temel talebe katılan herkesi kapsamalı. Yani örgütlü solun sınırlarını aşmalı. Savaş karşıtı hareketi de kapsamalı, her tür muhalefet hareketini de kapsamalı. Ama bence kimleri kapsadığından da önemlisi, kimlere nasıl hitap ettiği. Dışa dönük olup olmadığı. Sadece sosyalistlere, sosyalist söylemle tanışık olanlara, kızıl bayrak taşıyanlara hitap ederse, alacağı oy sayısı bellidir. Örneklersem, "İşçi sınıfının iktidar organları kurulsun, hemen şimdi" talebi bir avuç sosyaliste hitap eder, "Asgari ücret şu kadar olsun" talebi ise milyonların desteğini kazanır. İkincisi devrimci değil reformist bir taleptir elbet, ama bu ve bu gibi talepler öne sürülmeden kitlelerin desteği kazanılamaz. Kazanmaya çalışmayacaksak, seçimlere katılmanın ne anlamı var ki? Kaldı ki, reformlar için mücadele etmeden devrimci olunmaz. Ve dahası, bu tür reformların Türkiye'de önemi olmadığını düşünen yoktur herhalde. Böylesi talepler etrafında oluşturulan bir birlik kurulup milyonlarca oy aldığı gün Türkiye'nin havası değişecek, tüm muhaliflerin morali düzelecek, hepimizin başı dik olacaktır.

Yükselen anti-kapitalist hareket Türkiye solunu ne yönde etkiliyor?
Belli ki henüz yeterince etkilemiyor. Yukarıda söylediklerim hep bu harekete bakarak çıkardığımız derslerden kaynaklanıyor. Avrupa'nın her yanında (ve Amerika'da Ralph Nader'in başkan adayı olması çerçevesinde) bu tür birlikler oluşturulmaya çalışılıyor. Yani anti-kapitalist ve savaş karşıtı hareketin üzerine oturan, hareketin 'birlik içinde çeşitlilik' ve 'tartışmaya devam ederken birlikte davranma' özelliklerini yansıtmaya çalışan, muhalefete yeni atılan genç kuşağı kapsayan birlikler. Türkiye'de 'sol birlik' kavramının 'sol' özelliği vurgulanıyor hâlâ, 'birlik' özelliği değil.

Toplumsal değişim ve küresel dinamikler

"İnsanlar kendi tarihlerini kendileri yapar, ama kendi keyiflerine göre, kendi seçtikleri koşullar içinde yapmazlar, doğrudan içinde bulundukları, verili ve geçmişten aktarılmış koşullar içinde yaparlar." (Karl Marks, "Louis Bonaparte'ın 18 Brumaire'i")
Marks'ın bu ünlü saptamasında vurguladığı gibi, sosyal özne ile toplumsal koşullar arasında diyalektik bir ilişki söz konusudur. Marks'a göre toplumsal değişimin olasılıkları, nesnel koşullar tarafından belirlenmektedir. Koşullar insanı ne kadar sınırlasa da, bunları değiştirecek olan özne, insanın kendisidir.
Toplumsal bir hareketin oluşmasında nesnel koşullar tek başına yeterli değil. Örneğin yoksulluk tek başına devrimci bir hareketi tetiklemeye yetmez. Toplumsal çelişkilerin bir harekete dönüşebilmesi için, verili koşullarla çelişkiye sahip öznelerin sosyal bir güce dönüşmesi de gerekir. Yani, var olan düzene başkaldırmayı, kendi ortak çıkarları için düzenin sınırlarını zorlamayı ve bunu küresel düzeyde ezilen milyonlarca kişiyle kolektif olarak yapma yeteneğine sahip olmayı zorunlu kılar. Bu, aynı zamanda, siyasi örgütlenmenin gereğine işaret eder.
Toplumsal koşullar durağan değildir. Buna bağlı olarak toplumsal hareketler de değişir. Bu değişime karşı durmaya çalışan her toplumsal hareket tutuculaşır ve egemen değerlere sıkı sıkıya sarılır, kitleyle olan bağı giderek zayıflayarak, bürokratik bir aparat veya sekt haline dönüşür.
1989'da Berlin Duvarı'nın çöküşüne kadar geçen dönemde, toplumsal ilişkiler iki farklı coğrafya içine sıkı bir şekilde hapsedilmişdi. Bu coğrafyalara sıkışmış toplumsal hareketleri şekillendiren farklı toplumsal ilişkiler vardı. Dolayısıyla birbirinden farklı hedeflere sahip, düşmanı farklı tarif eden, aralarındaki ilişki son derece zayıf olan birden çok hareket söz konusuydu. Oysa günümüzde, küresel kapitalizmin hakimiyetine karşı verilen mücadeleler bir bütün oluşturuyor. Günümüzde küresel hareketin örgütlenmesinde en önemli araçlardan biri sosyal forumların oluşturduğu politik zemin. 2001’de ilk kez düzenlenen Dünya Sosyal Forumu binlerce örgütü ve on binlerce aktivisti bir araya getirmiş olmasaydı, 11 Eylül sonrası "teröre karşı savaş" diye başlatılan saldırıya direnmek olanaklı olamazdı. Kısaca DSF'nin oluşturduğu siyasi zemin, küresel bir hareketin oluşmasında son derece elverişli koşullar yarattı.
DSF süreci öncesinde de, Seattle'da DTÖ'ye karşı ve Cenova'da G8'lere karşı mücadelelerde olduğu gibi, çokuluslu şirketler ve uluslararası kurumlara karşı uluslararası büyük seferberlikler düzenlemek olanaklı olabiliyordu. Ancak DSF süreci küresel hareketi iki noktada ileriye çeken bir gelişme yarattı. Birincisi, reformizmin etkisi altındaki çok sayıda aktivistle ortak mücadele edebiliyoruz. Bu, tarihte görülen en büyük birleşik cephe pratiği. DSF, bunu sürekli kıldı ve küresel düzeyde genişletmeyi başardı. Bu, alışık olduğumuz birleşik cephe örneklerinden farklı. Örneğin tek konulu bir kampanya değil. İçinde yerel bir çok mücadelemizi küresel mücadelenin parçası yapıyor, farklı mücadeleleri birleştirebiliyoruz. Bu cephede yer alan aktivistler, küresel kapita-lizmin yarattığı her türlü adaletsizliğe karşı duyarlı. Öte yandan, bu cephe kendi içindeki ilişkilerde son derece demokratik.
İkincisi, forumlar, sayısız alternatif zirveler ve başka bir çok etkinlikle, bizi devrimci fikirlerimize duyarlı ve tartışan çok sayıda aktivistle buluşturuyor. Ancak bu olanakları yeterince kulla-nabilmek için bir kaç şeyi bir arada yapmamız gerek. Bir yandan siyasi kimliğimizi açıkça sahiplenmemiz gerekir. Bunu, hareketin içindeki farklı görüşlerin varlığına saygı göstererek, hareketin genel çıkarları doğrultusunda gerektiğinde çeşitli düzeylerde uzlaşarak, ancak fikirlerimizin bağımsızlığından taviz vermeden yapmalıyız. Bu, harekete güvenmek ve açık olmak demek. Öte yandan, kendi örgütümüzün inşasıyla hareketin inşası arasındaki mesafeyi kapadığımız oranda, doğruyu yapmış olacağız. Sadece hareketi inşa etmek kadar, sadece örgütü inşa etmek de eksik olacaktır.
Görüldüğü gibi yapılması gereken çok şey var. Ama öte yandan önümüzde kazanılması gereken koca bir "başka dünya" duruyor.
F. Levent Şensever

Bize göre

Pozitif ayrımcılığa AKP'den red!
AKP yasalarda yapılan çeşitli değişiklikleri uzun zamandır reform olarak anlatıyor. İşin reform kısmının o kadar gerçekçi olmadığını anlamak pek de zor değil.
Mecliste, kadınların pozitif ayrımcılık uygulaması ile eşitlenmesi için verilen önergeye AKP hayır oyu verdi. Üstelik Kadından Sorumlu Devlet Bakanı da bir kadın olarak "çekimser" oy kullandı.
AB uyum sürecinde AKP'nin yukarıdan yaptığı ve pek de kazanım olarak adlandırılamayacak olan değişiklikleri gerçekten kazanım haline çevirebilmek için, bu konular etrafında önceden kampanya örgütleyebilmeyi başarabilmek gerekiyor.
İş yasalardaki değişikleri lehimize çevirmekle de bitmiyor. Bunların uygulamaya geçmesi için maalesef yine sokakta mücadele etmek gerekiyor. Belki çok klasik ama doğru, hak verilmez alınır, hem de sokakta, hem de söke söke!
Vildan KAYNAK

Gelme Bush kampanyasını daha da büyütelim!
Haziran sonunda yapılacak NATO zirvesine karşı yürütülen "Gelme Bush" kampanyası 1 Mayıs'ta "Gelme Bush" pankartı altında yürüdü. Pek çok insan eylem boyunca savaş karşıtı sloganlarla yürüdü.
Kampanya henüz yeterince genişlemiş değil, ama genişletmek için adımlar atılıyor. İstanbul'da Kadıköy ve Beyoğlu'nda kampanya sürüyor, ama her iki yakada da daha çok yerel kampanya başlatmak gerekiyor.
Önümüzdeki günlerde İstanbul dışında, Adapazarı, İzmit, Balıkesir, Tekirdağ, Çerkesköy gibi yerlerde kampanya toplantıları örgütleniyor.
Yapılması düşünülen şeyler elbette bununla sınırlı değil.
Her üniversite kampüsünde her lisede, her işyerinde, dernekte, aslında insanların yaşadığı her türlü mekanda "Gelme Bush" kampanyası ile ilgili çeşitli, işler örgütlemek mümkün. Şimdiden birkaç üniversitede kampanyayı anlatacağımız toplantılar örgütlendi bile.
Önümüzde yaklaşık iki ay var, yapılabilecek tonla iş ve bağlantı kurmak gereken binlerce insan var.
Haziran bitip Temmuz geldiğinde "keşke şunu da yapsaydım" dememek için, şimdiden yapabileceğimiz her şeyi yapmak ve hatta yapamayacağımızı düşündüğümüz şeyleri yapmak üzere adım atmaya başlamak gerek.
Funda BAYSAL