Sosyalist İşçi 225 (8 Ekim 2004)

 

Sayfa 15: Not Defteri

YENİ BİR SOL ÜZERİNE TARTIŞMALAR
Nedir bu yeni hareket
1999 yılının sonundan bu yana dünyanın hemen her yerinde yeni bir hareket yükseliyor. Mücadele edi-yor, tartışıyor, biçimleniyor. Bazı ülkelerde geleneksel işçi partilerine, sosyalist partilere karşı bir alternatif olarak yükseliyor. Bazı ülkelerde savaş karşıtı hareketin en yüksek olduğu günlerde milyonları seferber edebildi. Bazı ülkelerde ise henüz bu boyutlarda değil.
Hareketin her ülkede farklı boyutlarda olması ülkelerin, bölgelerin birbirinden farklı objektif ve subjektif koşullara sahip olmasından kaynaklanıyor. Ama kimsenin kuşkusu olmasın ki hareket her ülkede, gelişkin -ya da değil, mutlaka var.
Türkiye’de kimileri Cenova’dan kalkan tren Türkiye’den geçmez diyorlar. Onlara göre Türkiye dünyadan farklı bir başka dünya. Böyle düşünenler daha çok bu yeni hareketi batılı veya gelişmiş kapita-list ülkelere ait bir olgu olarak görüyorlar. Bu nedenle gelişmiş kapitalist ülkelerda başlayan bir hareketin az gelişmiş üçüncü dünya ülkelerine uğramayacağına inanıyorlar.
Böyle düşünenler herşeyden önce hareketi izlemiyorlar. Seattle’da başlayan hareket gerek antikapitalist içeriği ile gerekse Irak savaşı ile birlikte kazandığı antiemperyalist niteliği ile sadece gelişmiş ülkelerde yok. Örneğin Hindistan’da, ya da Endonezya’da, Güney Kore’de, Ghana’da, Mısır’da ki hareketlerin varlığı bu hareketin gelişmiş ülkelere ait bir hareket olmadığını gösteriyor.
Açık ki, hareket en fazla bazı Avrupa ülkelerinde gelişti. Çünkü bu ülkelerin önemli bir kısmında aynı zamanda ciddi bir işçi hareketi de yükseldi.
Sonucunda savaşa karşı milyonlar İtalya, İspanya, İngiltere, Fransa, Almanya gibi ülkelerde harekete geçerken gene milyonlar grevlere katıldı, IMF, Dünya Ticaret Örgütü ya da Dünya Bankası’nın toplantılarını bastı.
Hareketin en gelişkin ve güçlü olduğu ülkeler açık ki bu hareketi tartışırken örnek almak zorunda olduğumuz ülkeler. İşçi sınıfı hareketini tartışırken 100 işçinin çalıştığı bir işyerine değil, binlerce işçinin çalıştığı bir fabrikaya bakarız. Ama işçi sınıfı hareketi sadece büyük fabrika işçilerinden değil, bütün işçi sınıfı hareketinden oluşur.
Antikapitalist hareket içinde çeşitli eğilimler var.
Hareket Seattle’da ortaya çıktığında, o güne kadar birbirlerinden farklı yollarda ilerleyen çeşitli tek tek kampanyaları bir araya getirdi. Çevre sorunları ile ilgilenenlerle liman işçileri, eşcinsellerle anarşistler, kürsel dev şirketlere karşı mücadele edenlerle sosyalistler, hayvan hakları savunucuları yan yana geldiler.
Farklı yollarda ilerleyen kampanyalar Seattle ve onu izleyen süreçte ortak düşmanın kapitalizm olduğunu kavradılar. Hareket bu nedenle antikapialist hareket olarak adlandırıldı.
Hareket içinde farklı politik eğilimler de var. Reformistlerle, anarşistler, devrimci markisistler, sendikalistler yan yana mücadele diyor ve tartışıyorlar. Ancak hareket henüz bu akımlardan hiçbirinin kesin etkinliği altında değil.
Devrimci marksizm en başından beri bu sürece müdahale ediyor. Hareketi yönlendirmeye çalışıyor.
Savaşın başlamasından önce devrimci marksistlerin müdahalesi ile hareket savaşa karşı önemli çıkışlar yaptı. büyük 15 Şubat eylemi esas olarak devrimci marksistlerin hareket sayısız alanda müdahalesi ile mümkün oldu.
Hareket şimdi bazı ülkelerde politik sesini oluşturmaya çalışıyor. İngiltere, İtalya, İrlanda, Fransa gibi ülkelerde oluşan yeni partiler geleneksel reformist işçi partilerine karşı önemli kazanımlar elde ederken Avrupa’nın en önemli ülkesi Almanya’da Sosyal Demokrat Parti bölünüyor ve yeni bir sol parti ortaya çıkıyor.
İngiltere’de ise Respect önemli seçim zaferleri kazanarak Blair’in İşçi Partisine karşı şekilleniyor.
F. ALOĞLU


Neden Bush en temel hedeftir?
Türkiye solunda kimileri antikapitalist hareketin ABD Başkanı Bush’u temel hedef olarak almasını eleştiriyor.
Türkiye’de de Haziran ayının sonunda Bush’un Türkiye’ye gelmesine karşı Küresel BAK’ın “Gelme Bush” kampanyası gene kimilerince eleştirildi. Onlar daha “sert” sloganlar istiyorlardı.
Ne var ki o günlerde toplum içinde damgasını vurmuş olan kampanya sloganı “Gelme Bush” oldu. Çünkü kimi Türk solcuları hariç toplum sağ duyusu ile daha doğru ve etkili olan sloganı seçti.
Öte yandan garip bir biçimde, “Gelme Bush” sloganını eleştirenler de sonunda “Gelme Bush” sloganını ya da ona çok benzeyen sloganları kullandılar. Onlar da toplumun sağ duyusunu görmek zorunda kaldılar. Ama bu çevreler hala keskin (!) bir biçimde “Gelme Bush” sloganını eleştirmeye devam ediyorlar.
Esas olarak Bush’un hedef alınması öncelikle emperyalizmin bugün yaşamakta olduyğu kriz ve bu krizin niteliği ile ilgili.
Amerikan emperyalizmi uzun bir süredir ekonomik olarak gerilemekte fakat buna rağmen siyasal, askeri ve ekonomik hegemonyasını korumak ve hatta geliştirmek istiyor.
İşte Bush burada devreye giriyor. O ve onun ABD’de başa getirdiği yönetim daha önceki ABD yönetimlerinden bütünüyle farklı bir saldırganlığa sahip. Yeni Amerikan Yüzyılı adlı proje, ABD emperyalizminin dünyaya silah zoruyla egemen olmasına dayanıyor.
Açık ki ABD dünyaya egemen olmak isterken rakipleri zavallı Irak, Afganistan, İran ya da Suriye değil. Bu ülkelerin tümünün ekonmilerinin toplamı ABD’nin Kaliforniya eyaletinden küçüktür.
ABD’nin ekonomik rakipleri AB’de
bir araya gelen Fransa ve Almanya, Japonya ve son dönemde hızla büyüyen bir ekonomiye sahip olan Çin’dir.
Eğer bir değişiklik olmazsa ABD ve Çin’in bugünkü ekonomik büyümeleri ile Çin ekonomisi 20 yıl sonra ABD’yi geçecek. AB’nin birleşik ekonomik gücü ise şimdiden az farkla da olsa ABD’den daha büyük.
Rakipleri hızla büyümeye devam ederken ABD onlara karşı doğrudan bir savaş açmak ve hakimiyetini böylece oluşturmak olanağından mahrum.
Dünyanın ilişkileri bugün, 2. Dünya Savaşı’nda ki gibi değil. Bu durumda ABD hegemonyasını rakiplerinin ham madde bölgelerini kontrol etmekte görüyor. İşte bu nedenle Afganistan savaşı yeni gelişen OrtaAsya petrollerini kontrol altına alırken Irak savaşı da Ortadoğu petrollerinin kontrolünü hedefliyor.
Yanılmamak gerekir, bu savaşta asıl hedef Saddam ve Irak değil, petrol ihtiyaçlarını bütünüyle Ortadoğu’dan sağlayan AB ve Çin’dir.
Eğer Bush yönetimi iş başında kalırsa dünya önümüzdeki dönemde daha da kanlı süreçlere tanık olacak.
Eğer ABD Irak’ta yenilip, kuyruğunu kıstırıp çekilip gitmezse dünya çok daha korkunç savaşlara sahne olacak. Öyleyse Bush ymnetiminin yıkılması gerekir.
Bütün bunlardan sonra, ABD’de çözüm Bush’a karşı Demokrat Kerry değil. Onun Bush’dan farkı var ama esas olarak O da Bush’un başlattığı süreci devam ettirmek zorunda kalacak.
Çözüm bağımsız aday Nader. O dünya için yeni bir alternatif sunuyor.
F.B.