Sosyalist İşçi 228 (9 Aralık 2004)

 

Sayfa 4:

Kiev'den...
Ukrayna'da ne oluyor?

Sosyalist İşçi'nin kardeş gazetesi Socialist Worker'ın muhabiri Dave Crouch Kiev sokaklarındaydı.

Kiev sokaklarında ortam nasıl. Göstericiler ne istiyor?
Şu anda Kiev'in merkezindeki bir meydandayım. Herhalde 50 bin kişi var. Çok soğuk ve insanlar gelip, gidiyor.
Pazar günü bu meydanda 1 milyon kişinin olduğu söyleniyor. Bu herhalde biraz abartılı ama gene de insanların duygusunu gösteriyor.
Meydan Yushchenko taraftarlarının turuncu renleri ile dalgalanıyor. Slogan günlerdir aynı: "Çokuz ve yenilmezis" ve "çete gitmeli!"
Göstericiler polise verilmek üzere çiçeklerle silahlanmış olarak meydana geliyorlar. Politikacılar gösterilerde şiddet kullanılmasının olasılıkolduğunu söylüyorlar ama göstericiler arasında kesinlikle böyle bir hava yok.

Yanukovich taraftarları kendi gösterilerini yapıyorlar mı?
Meydanda Yanukovich taraftarı görmedim ama tren istasyonunun önünde onların da gösterisi olduğu söyleniyor.
Buradakiler Yanukovich taraftarlarının gösteriye katılmak için para aldığını söylüyorlar. İçlerindeki gençlerin kazanılabileceğini ileri sürüyorlar. Ama ben ortada kazanılmış genç eski-Yanukovich taraftarı görmedim.
Doğu'da ve Güneyde hava burada, Kiev'de olduğundan tamamen farklı.
Cumartesi günü ülkenin Doğu'sundaki kömür bölgesi, Donbas'daydım. 150 bin kişinin katıldığı bir gösteri vardı. Bu gösteride Kiev'deki karnaval havası yoktu.
Oradaki insanlar Batı'da olanlara şiddetle tepki gösteriyorlardı. Yushchenko taraftarlarını terrorist ve faşist olmakla suçluyorlardı.

Galiba Yushchenko'nun ülkenin Batı'sında ciddi bir desteği var. Ama aslında o da egemen sınıfı oluşturan küçük azınlığın bir parçası. İnsanlar bu durumu nasıl karşılıyor?
Biraz 1997 İngiltere'si gibi. İnsanlar Muhafazakarlardan kurtulmak için Yeni İşçi Partisi'nden çok fazla şey bekliyorlardı. Blair'in kendilerine ihanet edeceği belli olmasına rağmen böyle bir beklentileri vardı.
Yushchenko ve taraftarları arasındaki ilişki böyle bir şey. Yushchenko taraftarları ile konuştuğunuzda herşeyi halledeceğine dair bir inançla karşılaşıyorsunuz.
Bir çok insan Yushchenko'nun da bir oligark olduğunu söyledim. Lvov'dan bir demiryolu işçisi ve karısı "etrafına bir bak. Hiç oligark görüyor musun?" diye yanıt Verdi.
Bir emekli ile karşılaştım. Hayatı boyunca kereste sanayiinde çalışmıştı. Maaşı ayda 26 dolardı. "Stalin döneminde doğdum. Yozlaşmış liderliğin ne olduğunu biliyorum. Buraya gelmek için para almadım. Sadece bu rejimin defolup gitmesini görmek istiyorum" dedi.

Bazı yorumcular Yushchenko taraftarlarının arkasında ABD'nin olduğunu söylüyorlar.
ABD'nin Pora gibi gençlik gruplarına para verdiği biliniyor. Ama bu hareketin bütününü açıklamaz. Tohum üretken bir toprağa düşmek zorundadır.
Göstericilere sorarsanız "Biz Ukrayna halkıyız. Burada Amerikalı yok" diyorlar. İnsanlar sadece daha iyi bir yaşam koşulu istediklerini söylüyorlar.
Ukrayna'da ortalama aylık ücret 270 dolar. Etin kilosu ise 9 dolar. Birçok insan iki işte birden çalışmakta ve karaborsadan alışveriş yapmak zorunda. Fiyatlar sürekli artıyor. Özelleştirme fiyatların daha da artması demek.
Şimdiki Başkan Kuchma'nın çevresi mafya. 1990'larda sokakta atış partileri düzenliyorlardı. İnsanlar onlardan nefret ediyor.
Bir grup petrol işçisi ile konuşuyordum. Lvov'da, ülkenin Batı'sında ki devasa petrol boru hattı inşaatında çalışıyorlar. Gruplar halinde Kiev'e geliyorlar. Kendi paraları ile ve dostlarının yanında kalıyorlar.
Samimi bir biçimde Yushchenko'yu destekliyorlar ve gerçekten yozlaşmayı durdurabileceğini düşünüyorlar. ABD'nin bu işlere karıştığı iddiaları onları pek ilgilendirmiyor.
Lvov'lu petrol işçileri bölgelerinin sanayisinin nasıl öldürüldüğünü anlattılar. Daha çok iş ve daha çok ücret istiyorlar.
Kısacası şimdiki hükümete karşı tam bir nefret var ama Yushchenko'nun gerçekten kim olduğu konusunda ise doğru bir anlayış yok.

Gösterileri nasıl insanlar geliyor? Sendikalar var mı?
Burada birçok işçi var ama konuşanların çoğu orta sınıf. Benim konuştuklarımın en az yarısı işçi.
Bütün u olaylarda sol partilerin ya da sendikaların izi yok. Bir aşamada Yushchenko grev çağrısı yaptı ama bu sadece bir slogandı.
Yushchenko taraftarlarının gösterilerinde sendikalar yok.

Göstericilerin bağımsız eylemler başlatmasının mümkün olduğunu düşünüyor musun?
Kriz ne kadar uzarsa, Yushchenko ne kadar yasal yollara başvurursa kalabalıklar arasındakiş tartışma o kadar artar.
Göstericiler daima Yushchenko'dan daha solda. Gösteriler sürekli büyüyor ve dayanışma, birlik ruhu artıyor. Ancak henüz harekletin politikleşmesi doğrultusunda bir işaret yok.
Meydanda sürekli bir rock konseri var. İngiltere'de ki savaş karşıtı gösterilerde olduğu gibi bu konser bir tartışma alanı değil. Ama gene de 15 yıl sonar ulusal bir silkiniş olduğuna inanılıyor.
Yushchenko kendisini destekleyen büyük iş çevreleri pastadan iyi bir dilim kaparsa bir uzlaşma gerçekleştirebilir ancak göstericiler ancak Kuchma ve müttefikleri bütünüyle devrildiğinde tatmin olabilirler.

Eski Stalinistler ve oligarklar
Leonid Kuchma
Seçimlerden sonar görevini terk edecek olan başkan. 1991 ön-cesi Komünist Partisi eliti içinde yer alıyordu.
1992'de Ukrayna başbakanı oldu, 1994'de de başkan oldu. Gazeteci Georgiy Gongadze'nin öldürülmesi olayına karıştığı için suçlandı. Son seçimlerde Yanukovich'i destekledi.
Viktor Yanukovich
2002'den beri Ukrayna başbakanı. Önce seçimlerin galibi ola-rak ilan edildi.
Ülkenin Rusların daha çok olduğu Doğu kesiminde, özellikle sanayi ve maden şehri Donbas'da güçlü. Moskova yanlısı.
Ukrayna'nın en zengin adamı olan Rinat Akhmetov'un desteğine sahip.
Çeşitli yolsuzluklara ve mafyaya bulaşık.
Viktor Yushchenko
Kuchma döneminde daha önce başbakanlık yaptı. Son seçimlerde Yanukovich'e karşı başkanlık seçimlerine katıldı. Stalinist dönemde yüksek dereceli bir bankacıydı.
Ülkenin Ukraynaca konuşan Batı kesimi-nin desteğine sahip. ABD ve AB taraftarı.
Ukrayna devlet bankasının eski başkanı. Adı birçok mali skandala karıştı.
Başlıca desteği şimdiki başbakan yardımcısı ve enerji sektöründe bir dizi operasyon sonucu dolar milyarderi olan Yulia Tymoshenko. 2001 yılında mali bir skandal nedeniyle bir ay hapiste yattı.
Yushchenko ve taraftarları anti-semitik yazılar içeren gazeteleri de destekliyorlar.