Selim Işık

"Elbette biliyoruz ki her halk, her sınıf ve hatta her parti öncelikle kendi deneyimlerinden ders alır. Ancak bu, diğer ülkelerin, sınıfların ve partilerin deneylerinin de fazla önem taşımadığı anlamına gelmez kesinlikle. Büyük Fransız Devrimi'ni, 1848 Devrimi'ni ve Paris Komünü'nü incelemeseydik, 1905 deneyimine sahip olduğumuz halde Ekim Devrimi'ni hiçbir zaman gerçekleştiremezdik: gerçekten de bu deneyimi geçmiş devrimlerin derslerine dayanarak ve onların tarihi çizgisini sürdürerek gerçekleşirdik. Tüm karşı devrim dönemi 1905 deneyinin incelenmesiyle doluydu. Ancak muzaffer 1917 Devrimi'nin incelenmesi açısından 1905 için yaptığımızın onda birini dahi gerçekleştirmiş değiliz."

Rus Devrimi'nin liderlerinden Troçki 1924 yılında kaleme aldığı Ekim Dersleri adlı kitapçığın başlarında bu tespitleri yapar. Onu bu tespitleri yapmaya iten şeyse bir yıl önce, 1923'te Alman Devrimi'nin tarihsel bir fırsat kaçırılarak yenilmiş olmasıdır.

Almanya'da 1917 Ekim Devrimi'ni izleyen ilk devrimci kalkışma 1919 yılında yaşanmıştı. Komünist işçiler ayaklanmış, ancak sınıfın geniş kesimi sosyal demokrasiden kopmamış ve ayaklanmaya katılmamıştı. Ayaklanma ezildi. Alman işçi sınıfının devrimci liderleri, Rosa Luksemburg ve Karl Liebnekcht, dipçiklerle katledildi. Sosyal demokrasi işbaşına gelmesine rağmen, tüm dünya Ekim Devrimi'nin yarattığı dalgayla sarsılırken, Avrupa kapitalizminin kalbi olan Almanya'da son söz henüz söylenmemişti.

İkinci ayaklanmanın koşulları 1922 sonlarında hızla oluştu. Savaşın getirdiği yıkım ve ekonomik kriz karşısında işçi sınıfının daha önce ayaklanmaya katılmayan kesimleri politize olmuştu. Ama bu kez parti geç kaldı. Tereddüt etti. Koşulların onu iktidara sürüklemesini bekledi. Ancak devrimi yaratan özel koşullar sonsuza kadar kalıcı değildi. 1923'te gerçekleşen ikinci ayaklanma da başarısızlığa uğrayacaktı.

Rus ve Alman Devrimleri'nin farkı neredeydi? Neden Rus Devrimi zafere ulaşmıştı, neden Alman Devrimi yenilmişti? Ekim Dersleri, tam da bunu inceler. Kısa fakat şaşırtıcı derinlikteki kitapçıkta Troçki iki devrimi her açıdan karşılaştırır. Rusya'da işçi sınıfı içerisinde kök salmış, devrimci işçilerle sınıfın geri kalanı arasında bağ kurmayı bilen, yıllarca sınıf mücadelesi içinde hazırlık yapan devrimci partinin varlığı Rusya'da Devrimi zafere ulaşmasına yol açmıştır.

Bolşevikler, reformist akımdan (Rusya'da sosyal demokrasinin atası olan Menşevikler) 1903 'te tamamen kopmuşlar ve ayrı bir örgüt inşa etmeye başlamışlardı. Rosa Luksemburg ve yoldaşları ise ancak 1918 yılında Spartaküs Birliği'ni kurarak, Alman sosyal demokrasisinden örgütsel olarak ayrışabilmişlerdi. 1919'daki erken ayaklanma yenilgisi, bunun yenileceğini bilmesine rağmen katılarak hayatını yitiren Luksemburg ve demeyimli devrimci liderliği imha etmişti. 1920'de Alman Komünist Partisi'ne dönüşen grubun liderliği ise tamamen Rus partisine bağımlıydı, o ne de olsa devrimi yapmıştı! 1920'lerle birlikte Rusya'da devrim ölüme doğru giderken ve ilk olarak enternasyonalizm terk edilirken, Alman işçi sınıfının ikinci ayaklanması partiyi elinde tutan Stalin'de sadece ilgisizlik bulabildiler. Dünya devriminin kaderi onu ilgilendirmiyordu, Stalin sadece Rus çıkarlarıyla ilgileniyordu.

"Her parti, en devrimcisi bile, kendi örgütsel tutuculuğunu geliştirir: Aksi halde gerekli istikrarı sağlayamaz. Ancak bu durumda mesele ölçüyü kaçırmamaktır. Devrimci bir partide gerekli tutuculuk derecesi rutinden tamamen kurtulma, yönetim esnekliği ve eylemde atılganlıkla bütünleşmelidir. Yukarıda gördüğümüz gibi, Lenin, en devrimci partilerin bile, durumda ani bir değişiklik olduğunda bunu yeni görevler izlediğinde eski çizgilerini izlemeye devam ettikleri takdirde, devrimci gelişimin önünde bir engel haline geleceklerini veya gelme eğiliminde olacaklarını söylerdi."

Alman komünistleri tam da Lenin'in gösterdiği hataya düşmüşlerdi. 21. yüzyılın devrimcileri Troçki'nin dikkat çektiği yere eğilmeli, 1917 Ekim Devrimi'nin derslerini iyi bilmeli. Ekim Dersleri'ni aşağıdaki adresten ücretsiz olarak okunup, kopyalanabiliyor.

http://www.marxists.org/turkce/trocki/1924/eylul/ekim/index.htm