Volkan Akyıldırım

Türkiye askerleri ile Esad rejimi arasında İdlib'de yaşanan sert çatışmalar, Erdoğan-Putin uzlaşmasının ardından kesildi.

Moskova'daki görüşmenin ardından İdlib'de bir ateşkes yürürlüğe girdi. Bu satırların yazıldığı sırada kayda değer bir çatışma yaşanmadan devam ediyor. Fakat kimse kalıcı barışa giden yolda siyasi çözümün önünün açıldığından bahsetmiyor.

İdlib'in bölünmesi

Astana sürecinin çöküşünün ardından karşı karşıya gelen Rusya ile Türkiye'nin son uzlaşmasından İdlib için yeni bir statüko çıktı:

• Suriye ordusu, İdlib'in yarısından fazlasını kontrol eder durumdayken biraz daha geri bir hatta çekildi.
• Aylardır İdlib'e askeri yığınak yapan Türkiye'nin denetimindeki bölgenin önemli bir kısmı Esad rejiminin elinde kaldı.
• İdlib şehir merkezi muhaliflerin elinde kalırken, bölge dört parçaya bölündü. İki güvenlik koridoru ile bölünen parçaları Türkiye ve Rusya ortaklaşa kontrol edecek.
• Ankara, ateşkesi ihlal eden kim varsa bunu engelleyeceğini ilan ederken daha önce kabul ettiği bir tahahütü bu kez yükümlülük olarak üzerine aldı: İdlib'de "radikal" silahlı grupların ve ellerindeki ağır silahların tasfiyesi. HTŞ olarak anılan Nusra Cephesi, El-Kaide'nin Suriye'deki resmi kolu Hurras El Din, Türkistan İslam Partisi gibi Birleşmiş Milletler'in terör örgütü listesinde yer alan örgütlerin savaşçılarını ve silahlarını tasfiye etme yükü şimdi Ankara'nın sırtında.

Ateşkesin kırılganlığı

Yeni statükoyla 4 parçaya bölünen İdlib vilayetinin sınırları için Türkiye askerleri, Ankara'ya bağlı Suriye Milli Ordusu güçleri, HTŞ ve El Kaide, Rus jandaması ve subayları, İranlı milisler ve Esad'ın askerleri bulunuyor. Her biri diğeriyle savaş halinde olan bu silahlı güçlerin birarada yaşaması imkansız. İdlib'deki askeri güç ve çekişme, kalıcı bir ateşkesi imkansız kılıyor.

Putin'in "dostluğunun" tıpkı Trump gibi çıkarlardan ibaret olduğu orataya çıktıktan sonra Moskova ile uzlaşmanın ne kadar sürebileceği de ayrı bir sorun. Nitekim Putin, Ankara'nın Suriye rejimini tanımasını ve onla görüşmesini talep etti.

Siviller için bir çözüm yok

Ateşkes yeni ölümleri engellemiş olsa da siviller hala tehdit altında ve savaştan kaçıp Türkiye sınırındaki derme çatma kamplarda yaşam mücadelesi veren İdlib halkı için güvenli koşullar sağlanabilmiş değil.