7 Haziran 1968 günü Ford Degenham fabrikasında dikiş makinelerinde çalışan 187 kadın işçi greve çıktı. Kadınlar cins ayrımcılığına karşı “eşit işe eşit ücret” istiyorlardı.

Dikiş makinelerinde çalışan erkekler yarı kalifiye işçi sayılırken kadınlar kalifiye olmayan işşçilewr olarak görülüyor ve dolayısıyla erkeklerin aldığı ücretin ancak yüzde 85’ini alabiliyorlardı.

Ford, kadınların “yarı kalifiye” düzeyine çıkarılma isteğini reddedince grev başladı. Kadınlar 3 hafta grevde kaldı. Ford’un Halewood fabrikasındaki 195 kadın da onlara katıldı.

Kadınların hiçbir kollektif mücadele deneyleri yoktu. Hepsi ilk kez greve çıkıyorlardı. Karşılarında ise o sıralarda Hindistan’ın Gayrı Safi Milli Hasılasına eşit yıllık bütçesi olan Ford vardı.

Ne var ki grev Ford’un bütün otomobil üretimini durdurdu.

Grevin başarıya ulaşabilmesi için kadınlar arasındaüyeleri olan başka sendikaların grevi desteklemesi gerekiyordu. Ancak sendikaların yöneticileri açıkca grevi desteklemediler.

Kadın işçilerin üyesi olduğu sendikanın yöneticileri greve destek vermedi ama sendikanın bölge yöneticisi (şimdi 91 yaşında) grevcilere tam destek verdi.

Bütün bunlara rağmen kadın işçiler sağlam durdular, dayanışmayı arttırdılar.

Grevin bir aşamasında iktidardaki İşçi Partisi’nin Çalışma Bakanı grevcileri bakanlığına çağırdı. Bu toplantıda grevcilerin işiyeri temsilcisi Rosie Boland Bakana eşit işe eşit ücret talebini anlattı.

Bakanla görüşmeden büyük bir güvenle dönen kadın işçiler sonunda aynı işi yapan erkek işçilerin ücretlerinin yüzde 92’sini aldılar.
16 yıl sonra eşit işe eşit ücret prensibi ülke çapında kabul edildi.

Degenham kadın işçilerinin grevi aynı işyerinde 1957 ve 1962 yenilgilerinin üzerine başladı. 1962’de grevin yenilmesi üzerine 17 işyeri temsilcisi işten atılmıştı.

Dolayısıyla Degenham grevi en acımasızca sendikalara karşı olan bir uluslararası şirkette başlamış ve işçiler arasında tabandan örgütrlenmenin önemini göstermek açısından örnek olmuştu.

Kadın işçilerin grevi kazanması üzerine 1969 ve 1971’de aynı işyerinde bütün işçiler greve çıktılar.

Degenham grevine katılan bütün kadınlar aslında birer kahraman. Ama o günlerde işyeri temsilcisi olan Lil O’Callaghan ve Rosie Boland’ın ayrı bir yerleri var.

Fabrikanın işyeri, temsilcisi Henry Friedman ve yardımcısı Bernard Passingham’da sendika üst yönetiminin bütün olumsuz basıncına rağmen grevcilerden yana tutum aldılar.

Ne yazık ki O’Callaghan ve Passingham bugün yaşamıyorlar.

Degenham grevi kadın hareketine çok büyük bir ivme kazandırdı. Sendikaların kadın işçi sayısı hızla arttı. 1970’de Eşit Ücret Yasası çıktı.

Degenham’ın kadın grevcilerinin mücadelesi milyonlarca kadına kötü yaşam koşullarına karşı mücadele etmek için cesaret verdi, yol gösterdi.

Kadının Fendi (Made in dagenham)
Yönetmen: Nigel Cole
http://www.imdb.com/title/tt1371155