Trabzon’un Çaykara ilçesine bağlı Karaçam beldesinde hidro elektirik santrali (HES) inşaatını basan aktivistler 2 inşaat aracını yaktı. Trabzon Valisi ırkçılık yaparak ''Bunlar zaten Rum dölü bu yüzden istemiyorlar HES'i” dedi.
Vali ırkçılıkla Trabzon halkını bölmeye çalışırken sadece HES’lerin üçte ikisinin yapıldığı Karadeniz’de değil her yerde halk HES’leri istemiyor.
› HES nedir?
HES teknik olarak; akarsuyun önüne bir regülatör inşa edilerek suyun belli bir bölümünün kanal, tünel ya da borulara alınması, uygun yükseklik elde edilinceye kadar taşınması, dik bir yamaçtan dere yatağı tabanında kurulu ve elektrik üretmek için tasarlanmış değişik tipteki türbinlere düşürülmesi ve bu türbinlerin dönmesi ile de suyun kinetik enerjisinin elektrik enerjisine çevrilmesine dönük elektromekanik teçhizatın kurulu olduğu yapılardır.
› Türkiye'de kaç HES var, kaç tane daha yapılmak isteniyor?
Her gün yeni bir HES inşasına başladığı ya da tamamlandığı için rakamlar hızla değişmekle birlikte 205 adeti işletmede, 514 adeti inşa halinde ve il Etüt, Mastır Plan, Planlama ve Kati Projesi hazır olan 1222 adet olmak üzere yaklaşık 2000 civarında küçük orta büyük, 10.000 civarında ise mikro hidroelektrik santral için proje oluşturulmuş durumda. 2000 civarı orta-büyük ölçekteki HES’in inşasının 2023 yılında tamamlanması planlanmaktadır.
› Karadeniz'de halk neden HES istemiyor?
Planlanan bütün HES’lerin yapılması durumunda ortalama bir hesapla 10.000 km boyunca nehirlerin suları doğal ortamlarından alınacak; kanal, boru ya da tünellerin içinde akacak. Bu projelerin ağırlıklı kısmı da Karadeniz bölgesinde yapılıyor. Yaklaşık 300 km mesafeli Giresun-Artvin arasına 660 adet HES yapılmak istenmekte. Bu bölgede yer alan her dereye ortalama 10 adet HES düşmekte. İşte bu tablo karşısında Karadeniz insanı ayaklanmış durumda. Bu projelerin hayata geçirilmesi ekolojik, ekonomik, sosyal ve kültürel yıkımlara yol açacaktır. Akarsular kendi yataklarında akamadığı zaman suya bağlı tüm ekosistemler ve doğal olarak insanların yaşam alanları, kültürleri de yok olacaktır. İklim değişecek, biyoçeşitlilik azalacak, insanların geçim kaynakları, yaşam alanları yok olacak. Karadeniz’de HES’lere hayır diyenler bugün sadece kendi yaşam alanlarını savunmuyorlar aynı zamanda çok az miktarda kalan el değmemiş biyosfer rezerv alanı Machael gibi ya da biyoçeşitlilik açısından nadir bölgelerin tahrip olmasına karşıda mücadele ediyorlar.
› Biz ne öneriyoruz?
Suların kendi doğal ortamlarında akması önemlidir. Sular kaynağından denizlere ulaştığı süre içinde insanlar ve tüm canlılar için yaşamın taşıyıcısıdır. Bugün yaşamı sekteye uğratan her bir vadiye, her bir dereye HES inşa etmek kabul edilemez. Havza planlaması yapılmayan, ekolojik etkileri bütünlükçü olarak değerlendirilmeyen, bölge halkının onayı alınmayan HES’lerin yapımından vazgeçilmelidir. Irkçılık yapan, kardeş Rum halkınıdüşmanmış gibi gösteren Tabzon valisi Recep Kızılcık derhal görevden alınsın!
