Faşizme karşı mücadele
Rusya'dan sürgün edildiği yıl aynı zamanda Almanya politik koşulların büyük bir politik krize doğru yuvarlandığı yıldır. ABD'deki Büyük Bunalım'ın etkisiyle işsizlik ve iflas dalgası küresel ölçeğe yayılarak bu krizi derinleştirmişti.
1920'lerin ortasına kadar ciddiye alınmayan Hitler ve arkadaşları 1923'te Alman Devrimi'nin nihai yenilgisinin ardından büyüyen krize yanıt vererek güçlenmiş ve seçimlerden kitlesel bir parti olarak çıkmıştı.
Öte yandan işçi sınıfı iki örgüte bölünmüştü. Sosyal demokrat parti ile komünist partinin gerek aldığı oyların toplamı gerekse örgütlü gücü Nazileri ezmeye yeterdi. Ancak sosyal demokrat liderlik aktif bir mücadelede uzak dururken, komünist partisi asıl tehlikenin Naziler değil sosyal demokratlar olduğunu ileri sürdü. Alman solu Hitler'e iktidarı adeta altın bir tepsiyle sunuyordu.
Troçki, Almanya'daki süreci gün be gün izledi. Zaten 1923 yılındaki ayaklanmaya katılmak için Rusya'daki görevlerini bırakarak gizlice Almanya'ya girmek istemişti. Troçki bir çok analizinde Alman kapitalizminin Avrupa kapitalizmin kalbi olduğu tespitini yapmıştı. Eğer sistem Avrupa'da yıkılacaksa önce Almanya'da düşmeliydi. Hem Nazileri durdurmak hem de bir işçi devrimin önünü açmak mümkündü.
Troçki, faşizmi aşağıdan yükselen bir kitle hareketi olarak görür. Umutsuz küçük burjuvaların, işsizlerin, lumpenlerin peşine takıldığı bu hareket ancak bir başka kitle hareketiyle durdurabilir. Bu işçi sınıfı hareketidir.
Troçki, Alman komünistlerine ısrarla çağrı yaptı. Eğer sosyal demokrat ve komünist işçilerin bir birleşik cephesi kurulabilirse, bu cephe krize karşı işçilerin ortak talepleri etrafında harekete geçerse Almanya'da faşizmin iktidarı önlenebilirdi.
Ancak onlar Troçki'yi değil Stalin'i dinlediler. Sonuç 1933'te Nazilerin herhangi bir direnişle karşılaşmadan kendi diktatörlüklerini kurması oldu.
Aynı ihanet 1936 yılında İspanya'da gerçekleşecek, dünya devrimi nihai olarak yenilecekti.
Faşizmin ne olduğunu kavramadan onu yenmek mümkün değildir. Faşizmi kavramak isteyenlere mutlaka Troçki'ye başvurmalıdır.
